WALANG patid ang pag-agos ng luha ni Kaye. Daig pa niya ang basang sisiw na nakayupyop sa tabi. Hindi agad siya naniwala nang sabihin ng may-ari na nasa hospital ang kanyang ama ngunit tinawagan nito si Menchi upang ipakausap sa kanya. Pinagmumura niya ito sa una ngunit natahimik siya nang sabihin nito na nasa hospital nga ang kanyang ama. Nakausap din niya ang pinsang si Delia, ayon dito ay kararating lang nito sa hospital.
Dinamayan siya nang ilan sa mga kasama niya kabilang na si Olga. Pinagaan nito ang kalooban niya. "Ganiyan talaga ang buhay, Kaye. Susubukin tayo ng panahon kung hanggang saan ang kaya natin. Pasasaan ba't makakaraos din tayo. Makakaligtas ang iyong ama, manalig ka lang sa Maykapal." Inalalayan siya nito patungo sa kanyang higaan. Hindi ito umalis sa tabi hanggang sa makaidlip siya.
"Arte," bulong ni Rose. Matalim din ang pagkakatitig nito kay Kaye. "Nang dahil sa iyo, hindi satisfied ang costumer ko kanina. Limang daan lang ang tip sa akin. Buwisit ka!"
Hindi na lang niya ito pinansin. Gulong-gulo ang isipan niya. Napakarami rin ng katanungan sa isipan niya. Bakit sa kanya pa ito nangyari? Masama ba siya kaya siya pinarurusahan ni God? Isa pa niyang naiisip, marumi na siya. Maruming babae.
Alas-tres nang madaling araw ay nagising siya. Pumunta siya sa banyo at habang naka-upo sa bowl ay hindi niya maiwasang mag-isip. Paano ang kanyang ama kung babalik siyang walang pera? Bago umalis ang kanyang costumer ay napag-usapan nila na ito lamang ang magiging costumer niya at tutulongan siya nito na makaalis ngunit ngayon ay nagdadalawang-isip na siya.
Bumalik siya sa higaan ngunit hindi na dalawin pa ng antok. Muli ay naisip niya ang kalagayan ng ama, hanggang sa mapagdesisyunan na kumapit sa patalim. Hindi na muna siya aalis hanggang hindi gumagaling ang ama, tutal sabi ng lalaki ay ito lamang ang magiging costumer niya. Walang ibang aangkin sa kanya kundi ito lamang. Naisip niya, paano kung may asawa ang lalaking iyon? Napahugot siya ng malalim. Ang hirap ng kalagayan nila, lalo na siya.
Muli siyang naka-idlip. Nagising na lamang siya sa ingay. Boses ni Rose. Tila galit at nakita pa niya na may pinagtatapon itong mga gamit. Nais pa sana niyang matulog ngunit narinig niya ang pagbanggit nito sa pangalan niya. Dagli siyang nagmulat ng mata.
"Ikaw, Kaye!" Tinuro siya nito. "Ikaw ang kumuha ng pera ko 'no?" Lumapit ito sa kanya. Matiim din itong nakatitig sa kaniya
Umarko naman ang kilay niya kasabay ang pagbangon. "Anong pera?"
"Huwag ka nang magmaang-maangan pa! Ikaw lang naman ang bagong salta rito eh! N'ong wala ka pa ay hindi kami nawawalan ng pera rito at hindi ba't nangangailangan ka ng malaking halaga para sa gamutan ng 'yong ama? Kaya, ikaw lamang ang magtatangkang kumuha ng pera ko!" galit nitong bulyaw sa kanya.
Biglang kumulo ang dugo niya dahil sa narinig, "Kahit nangangailangan ako ng pera, hinding-hindi ako kukuha ng perang hindi naman sa akin!" ganting hiyaw niya rito. Ang aga-aga e pinagbibintangan siyang magnanakaw. Hindi tuloy niya maiwasang uminit ang ulo. Ang laki na nga ng problema niya, dadagdag pa ito.
Mapaklang ngumisi si Rose, namaywang pa ito sa harapan niya. "Puta naman, Kaye, oh! Huwag ka nang magkaila pa. Ano ka, santa? Hindi mo ako madadala sa ganiyang salita. Ilabas mo na ang pera ko, kung ayaw mong isumbong kita sa manager."
Sumingit si Olga sa kanila, "Masama ang mangbintang, Rose. At hindi magagawa ni Kaye ang sinasabi mo."
"At sino ang dapat sisisihin sa pagkawala ng pera ko? Ikaw?"
Kapwa napabuga ng hangin si Kaye at Olga. Siya na ang nagpaliwanag dito.
"Kahit isumbong mo pa ako, wala akong ilalabas dahil hindi naman ako kumuha ng pera mo. At bakit ako lamang ang pinagbibintangan mo? Ako lamang ba ang nangangailangan ng pera rito?"
Napatingin siya sa iba pang kasamahan. Ang iba ay hawak mga gamit na siguradong kinalkal din ni Rose. Napailing na lang siya dahil doon. Ang iba nama'y nakaupo lamang at pinapanuod sila.
"Pero mas kailangan mo kaysa sa kanila, hindi ba? Ilabas mo na ang pera ko!"
Bago pa siya nakapagsalita ay biglang pumasok si Salvacion, "Kanino ito?" Itinaas nito maliit na wallet. Nagawi ang tingin ng lahat sa ginang. "Nakita ko ito sa short na lalabahan ko. Ingatan ninyo ang inyong mga gamit, kung iba siguro ang nakakita nito, tiyak na wala na ang inyong pinaghirapan."
Halos lahat ay nakatutok ang paningin kay Rose. Matalim kung tumitig ang iba.
"Siya naman pala ang may kasalanan, kung sinu-sino na ang pinagbibintangan," bulong ng isa na ibinabalik ang gamit sa bag.
Walang salita na kinuha ni Rose ang wallet sa ginang at tila walang nangyari na bumalik sa kama. Umupo ito't inayos na rin ang mga gamit.
"Hoy, Rose, wala ka ba man lang sasabihin?" sita ni Pinky.
"Nakita ko na ang wallet ko kaya wala na akong sasabihin."
Napangisi si Olga. Lumapit ito kay Rose, "Kung sinu-sino ang sinabihan mo, pati si Kaye na nananahimik ay pinagbintangan mo, ngayon ay wala kang sasabihin. Aba'y iba ka rin 'no!"
Pinukol lang nito ng masamang tingin si Olga at muli ay binalikan ang inaayos na mga gamit. Ilang beses na napa-iling si Olga, kapagdaka ay lumapit ito kay Kaye at ito na ang humingi ng paumanhin sa kanya.
"Hindi ka dapat humingi ng paumanhin, Olga. Siya ang dapat humingi ng tawad."
Lumapit na rin si Pinky sa kanila, "Hindi na dapat pinag-aaksayahan ng panahon ang mga taong ganiyan. Kulang sa good moral 'yan at pansin. Kaye, tulong ko na iyan sa iyo."
Naluha siya nang iabot nito ang pera, "Kailangan mo rin ito."
"Kailangan nga rin pero hindi naman emergency. Mas kailangan mo ito ngayon. Maliit lang ito pero tiyak na makakatulong ito sa pagpapagamot ng tatay mo."
Lalo siyang napaluha. Niyakap niya nang mahigpit si Pinky. Lumapit din si Olga at ang iba pang kasamahan niya, nag-abot ang mga ito ng pera. Hindi nga kalakihan pero napakalaking tulong na iyon sa kanya.
"Salamat. Salamat sa inyo. Tatanawin ko ito habang-buhay," lumuluhang saad niya.
"Wala iyon, Kaye. Sinu-sino pa ba ang magtutulongan kundi tayo-tayo na ring nandito." Ngumiti si Olga.
"Mabuti kang tao kahit noong unang kita ko pa lang sa iyo," segunda ni Pinky.
"Salamat sa inyo."
Nakadama siya ng kaginhawahan at nagkaroon ng bagong pag-asa. Sa kabila ng nangyayari sa pagitan nila ni Rose at sa binagsakang problema'y may mabubuting kalooban pa ang handang tumulong sa kanya. Tama sila. Sinu-sino pa ba ang magdadamayan kundi sila rin. Pasalamat siya na kahit tila sa kumunoy ay may makakapitan pa rin siya.
Hindi niya alam kung bakit biglang nag-iba ang pakikitungo ni Rose sa kanya. Kung nang dahil lang naging sagutan nila, napakababaw naman nito. Isa-isa niyang tiningnan ang mga kasama, nakangiti ang ilan sa mga ito. Ngiti na alam niyang nagdurugo ang kalooban ng bawat isa sa kanila. Ngayong nasa alanganin ang buhay ng ama niya, mapipilitan na rin siyang lunukin ang natitirang pride sa sarili. Naisip niya na kahit anong tatag ng isang tao, susubukin iyon ng Maykapal. Susubukin ang iyong katatagan kung hanggang saan ba ang iyong makakaya.
ALAS-SIYETE nang gabi ay naligo na siya ngunit hindi tulad ng iba niyang kasama, wala siyang nilagay na anuman sa kanyang mukha, tanging polbo lang at maayos na sinuklay ang buhok.
"Wow! Ang aga nating mag-ayos ah! Excited!" mapang-asar na sabi ni Rose.
Hindi niya ito pinansin para walang gulo. Sa halip ay nilapitan niya si Olga at nakipagkuwentuhan dito. Sa kabilang gilid ng mata ay sinulyapan niya si Rose. Nakita niya ang pagtalim ng mata nito sa kanya. Napahinga na lang siya ng malalim at pilit na iwinaksi ang dalaga sa isipan niya.
Nang pumasok si Salvacion ay naghintay siya na tawagin ang kanyang pangalan, ngunit sumapit na lamang ang ika-labing-isa nang gabi ay hindi natawag ang pangalan niya. Matiyaga pa rin siyang naghihintay kahit alam niyang hindi na darating ang costumer niya o kahit na sinong lalaki. Kailangan niya ng malaking halaga para sa gamutan ng ama. Kinuha niya ang bag at mula sa pinakatago-tagong maliit na lalagyan ay binilang ang pera na ibinigay ng costumer. Dalawang gabi na niya iyong costumer at kulang na sampung libo ang bigay nito, bukod pa ang ini-abot na tulong ng mga kasama niya.
"Paano kaya kung hindi na sumipot ang lalaking iyon?" Muli niyang ibinalik ang pera sa lalagyan. Napahinga siya ng malalim. "Okay lang na hindi, tiyak na may iba pa namang kukuha sa akin."
Nakagat niya ang pang-ibabang labi. Ang isiping may ibang lalaki na gagalaw at magpaparaos sa katawan niya'y nandidiri siya. Pero anuman ang mangyari, kailangan niyang mailigtas ang ama. Kinain niya ang sinabi na hindi siya magiging katulad sa mga kasama. Ngayong gipit ay kailangan niyang kumita ng malaking halaga. Ibi-benta niya ang katawan kapalit ang kaligtasan ng kalusugan ng ama. Sabi nga ng ilan sa kanila, ligo lang ang katapat ng isang gabi pero natitiyak niyang kahit ilang ligo pa ang gawin niya, kahit kuskusin pa niya nang kuskusin ang katawan ay nakabahid pa rin ang dumi sa katawan niya.
Warning; SPG alert. PROBLEMADO si Kaye, katatapos lamang niyang makausap ang pinsan na nagbabantay sa amang nasa hospital. Kailangan daw na maisalalim sa operasyon ang ama niya at nasa isang daang libong peso ang kakailanganin niya bukod pa ang mga gamot nito. Hindi pa man sapat ang perang nalilikom ay naipadala na niya iyon. Ibinigay niya kay Salvacion ang pera para maipadala sa probinsiya, ito rin ang inuutusan ng kanyang mga kasama na magpadala ng pera para sa kani-kanilang pamilya. Mabuti na lamang at mapagkakatiwalaan ang ginang.Labag man sa kalooban niya'y naihiling niya na sana ay gabi-gabi siyang may costumer. Iyon na lamang ang tanging paraan na naiisip niya nang sandaling iyon. Hindi man dapat pero kailangan. Para sa kaligtasan ng kanyang pinakamamahal na ama. Talagang sinusubok siya ng Maykapal."Makakaraos ka rin," lumapit sa kanya si Olga. Tipid siyang ngumiti, "Salamat."Kung noong unang dating ay halos pigilan niya ang oras, ngayon ay halos hilahin na ang bawat minut
NAKA-UKIT sa labi ni Kaye ang ngiti habang naglalakad pabalik sa silid. Hindi niya maipaliwanag ang kasiyahang nadarama. Abot-abot ang kanyang pasasalamat sa hindi pa kilalang costumer dahil bago sila maghiwalay ay hiningi nito ang contact number ng pamilya niya, sabi nito ay magbibigay ito ng tulong sa kanyang ama. Ngunit nasisigurado niya na hindi lang dahil sa tulong nito kung bakit siya masaya ngayon. Kinapa niya ang sarili. Nagkakaroon na ba ng espesyal na damdamin ang lalaking iyon sa puso niya? "Hindi!" mariin niyang tanggi. "Hindi pa kami lubusang magkakilala, pangalan pa niya'y hindi ko pa alam. Iilang gabi pa lamang, Kaye, huwag kang masyadong marupok. Pinagsasawaan lamang niya ang katawan mo," angil niya sa sarili. "Pero--" Naputol ang mahinang pagsasalita niya nang mapatapat sa pinto ng tinutuloyan. Dinig na dinig niya ang boses ng mga nasa loob. Napailing na lamang siya at marahang binuksan ang pinto.Sinalubong siya ng matatalim na salita't nakakamatay na titig ni Rose.
BALISA si Kaye, paroo't parito siya sa silid. Nasa isipan pa rin niya si Hilda. Unti-unti na niyang natatanggap ang kanyang kapalaran pero nang dumating ang dalagita ngayon ay nag-aalinlangan na naman siya. Tatlo silang walang costumer, kabilang si Pinky. Tulad niya ay balisa rin ito. "Hayst! Nanggigil ako!" Tumayo ang isa pang naiwan. "Pero, alam niyo may mali rin si Hilda. Hindi niya sinabi ang tunay niyang edad." "Nandoon na tayo, pero ang mas may malaking kamalian dito ay ang lint*k na napasukan nating ito! Tayo ba na nasa tamang edad na ay alam na ganito ang ating babagsakan?" Natahimik ito sa narinig mula kay Pinky. Siya nama'y napa-upo sa gilid ng kama. Mataman siyang nag-iisip. Paano na lang ang kinabukasan ni Hilda? Saglit pa ay napabaling ang tingin niya kay Pinky."Kakausapin ko ang may-ari nito. Sasabihin ko sa kanya ang tunay na kalagayan ni Hilda."Muli siyang napatayo, "Sasama ako.""Pero, paano kung hindi tayo pakinggan?""Ang nega mo naman, Sandra!" tukoy ni Pinky
NAIWAN siyang nakanganga at nasapo ang pisnging hinagkan nito. Unti-unti ay gumuhit ang ngiti sa labi niya at kulang na lamang ay mapatili sa hindi niya malamang dahilan. Ilang sandali pa ang kanyang pinalampas bago napagpasiyahang bumalik na sa kuwarto."Ang bilis mo naman yatang bumalik, Kaye," pukaw ni Olga na sa pagkakataong iyon ay wala itong costumer."Nagmamadali ang costumer ko e," aniya. Ipinasya niyang hindi niya ipaaalam sa mga kasama ang balak. Napasulyap siya sa katabing si Hilda. Wala itong costumer nang gabing iyon. "Tsk. Arte-arte, bibigay din pala." Binalingan niya si Rose, wala rin itong costumer nang gabing iyon. Hindi na lamang niya iyon pinansin. Nilapitan na lamang niya si Hilda na magpasahanggang ngayon ay nakahiga pa rin.Isa-isa nang nagsisibalikan ang mga kasama niya. At nasa kalahating oras pa ang hinintay niya nang walang anu-ano'y may nagsigawan. Biglang kumabog ang dibdib niya. Marahas na bumukas ang pinto. Pumasok ang mga pulis na nakatutok ang mga bar
"G-GOOD m-morning po, Sir," nauutal ngunit nakangiting bati ni Kaye sa binatang amo. Kagigising lang nito, siya naman ay isang oras nang mulat ang mata at hindi rin siya halos nakatulog sa magdamag. Naninibago pa siya kaya siguro ganoon siya. Nasa loob na siya ng condo ng boss niya upang doon ay magtrabaho."Good morning, too!" tipid itong ngumiti sa kanya. "Nakatulog ka ba ng maayos?"Payak din siyang ngumiti rito kahit hindi naman. Pagkatapos niyo'y nag-apuhap na siya ng sasabihin ngunit sadya yatang ayaw makisama ng utak niya nang sandaling iyon. Natameme na siya. Hindi pa niya alam kung ano ang mga dapat niyang gawin kaya hinintay na lang niya sa sala ang amo at ngayon nga ay magkaharap sila at kapwa nakaupo sa couch."Be prepared, Kaye."Kinabahan siya. Segundo siyang natigilan. "B-bakit po?""We will go outside," kampante nitong tugon habang nakatutok ang mata sa hawak na cellphone. Inisa-isa niya sa utak kung tama ba ang pagkakaunawa sa sinabi ng kaharap. "L-lalabas po tayo, S
HINDI mapakali si Kaye sa kinauupoan. Magkaharap sila ni Earl na kumakain ng hapunan. Nag-order na lang ito ng pagkain na kanilang pinagsasaluhan kahit pa nga marami nang stock na pagkain. Ayon dito ay next time na lang siya magluto. Gusto sana niyang magluto e kaso tumanggi ito. Habang kumakain ay panay ang lihim niyang pagsulyap dito. "Hindi man lang nagdamit ang lalaking ito! Inilalantad talaga ang abs niya, akala yata'y mahuhumaling ako, tss. May pabukol pa ng muscle, duh!" Ngumiwi siya sa salitang lumabas sa isipan. "Something wrong?" Napamulagat siya, "P-po? W-wala po ah!" naiiling niyang tugon at malaki ang ginawang kagat sa hawak na pizza. Ngayon lang siya nakakain ng pizza, sa probinsiya kasi nila ay hanggang fried chicken lang ang kinakain nila. "Kung may kailangan ka, huwag kang mahiyang magsabi. Hindi ako magdadalawang-isip na ibigay sa iyo kung anuman iyon," litanya lang nito.Namula ang magkabilang pisngi niya sa narinig, idagdag pa ang paraan ng pagkakatitig nito sa
TITIG na titig si Kaye sa kaharap. Ganadong kumakain ito ng almusal na inihanda niya. Matapos siyang sermunan nito'y mabilis na umupo sa harap ng mesa at sinimulan ang pagkain. "Senirmunan ako tapos kakain din pala. Tsk! May sayad yata ang taong ito," naghuhumiyaw na sabi ng isipan niya. "I'm full," sabi nito habang nagpupunas sa bibig. "Maliligo na ako, maaga pa ang meeting ko." Tumayo na ito't nagtungo sa silid. Habol-tingin siyang nakanganga. "May menstruation siguro iyon. Pabago-bago ng ugali. Tsk."Naghuhugas na siya nang lumabas sa silid si Earl. Bago ito tuloyang lumabas ng condo ay nagpaalam muna sa kanya. Binilinan din siya nito, "In case na may mangyari, tumawag ka lang sa akin at huwag ka munang lalabasTumango na lang siya. Pagkalabas ni Earl ay ipinagpatuloy na niya ang paghuhugas. "Teka, nakalimutan kong itanong kung lilinisin ko ang kuwarto niya!" naibulalas niya. Pumunta siya sa harap ng pinto. "Kapag naka-lock, hindi ko lilinisin." Huminga siya ng malalim at pinihi
Warning; SPG alert. NAKATULONG kay Earl ang masaheng ginawa ni Kaye. Nang oras na iyon ay maayos na ang pakiramdam niya ngunit hindi pa rin siya mapakali sa higaan. Bilin sa kanya ay huwag munang maliligo pero iyon ang isang paraan upang maibsan ang init na nararamdaman. "Hayst!" Bumangon siya't nagtungo sa pinto. Sumilip lang siya sa labas at muling lumapit sa higaan. "What I'm gonna do?" Padapa siyang nahiga. Makaraan ang ilang minuto ay tumihaya na siya. Itinutok ang mata sa kesame. Nanumbalik ang sandali nang una niyang nakilala si Kaye. Nakita niya ang picture nito na ipinakita ng lalaking nakausap niya sa bahay-aliwan, doon pa lang ay tila tinamaan na siya rito. Kahit may tama siya ng alak nang gabing iyon ay alam niya, ramdam niya na humanga na siya rito. Kahit labag sa kalooban, pilit niya itong inangkin at ginawa ang lahat para siya lamang ang tanging lalaking gumalaw dito. Binayaran niya ng malaking halaga ang may-ari ng bahay-aliwan para rito, na tanging siya lamang ang