"MA, ALIS po muna ako." Paalam ko kinabukasan kay Mama.
Maaga akong nagising dahil maaga ang usapan namin ni Inday na pagkikita raw namin ng kakilala niya. Ang akala ko ay nagbabalak pa lamang na umalis pero hindi ko inaasahang kahapon daw agad ginawa dahil hindi na nakayanan!
"Saan ka naman pupunta? May bago ka na bang trabaho?" Iyon kaagad ang tanong ni Kuya Roland sa akin.
Napatigil ako saglit at tiningnan silang kumakain sa mesa.
"Ikaw? Kailan ka magkakabayag at matutong tumayo sa sarili mong mga paa?" Pabalang kong sinabi na agad namang nireskyuhan ng magaling niyang nanay.
"Malaya! Ano ka ba naman! Huwag mong kalilimutang nakatatanda mo siyang kapatid! Hindi ka na natutong gumalang!" Halos tumayo na si Mama sa kanyang kina-uupuan.
"Oo nga!" Segunda ni Ate Rica. "Baka nakakalimutan mo, ikaw ang dahilan kung bakit..." Sinadya niyang hindi ituloy ang kanyang sinasabi at binigyan ako ng makahulugang ngisi.
Oo, hindi ko nakalilimutan iyon. Habangbuhay akong hindi makakalimot.
Hindi ko na lamang siya pinatulan at pinilit kong hinila ang aking mga paa palayo sa lugar na iyon. Hindi puwedeng ganito, mababaliw ako at baka kung hindi ako makapagpigil, ihahambalos ko sa pagmumukha nila ang kung anumang mahahawakan ko.
Tsk. Hindi kailanman ako makalilimot kung araw-araw nilang ipapaalala sa akin ang nangyari. Wala namang ibang sisisihin doon kung hindi ako, ako lang. Kaya hindi ko maintindihan kung para saan pa at kailangang ulit-ulitin na para akong batang hindi nakakaintindi sa ilang ulit na paalala.
Kung hindi lamang tumunog ang aking cellphone ay baka kung saan-saan na naman napunta ang isip ko. Mabuti na lang at tumunog kaya dali-dali ko iyong kinuha at sinagot.
"Hello? Si Malaya Sandoval po ba ito? Ako po si Nali, nakausap ko po si Miss Inday! Iyong kasamahan mo raw'ng nagtatrabaho sa ibang bansa?" Walang paliguy-ligoy niyang sinabi.
"Magandang umaga po, opo. Ako po ito." Tugon ko habang pumapara ng tricycle.
"Iti-text ko sa iyo ang location at doon tayo magkita at mag-usap na rin. Wala ka ng alalahanin patungkol sa papeles mo at nagawan na namin ng paraan. Sana'y makayanan mo ang kakulitan ng mga batang iyon! Hay! Palibhasa ay walang tunay na inang nag-aalaga kaya ganoon na lamang kasusutil!" Mahaba niyang litanya.
Talaga nga naman yatang pangit ang sinapit niya sa kanyang pinagtatrabahuhan kaya ganito na lamang siya kung maglitanya.
"Naku, kung ikaw sana ay makayanan mo! Napakakukulit! Tumatanda na nga ako, mas lalo pa nilang patatandain! Kaya ayaw ko na! Sukong-suko na ako sa mga batang iyon kahit pa malaki ang sahod at napakaguwapo ng ama!" Umismid ako nang mahimigan ang hagikhik sa tono ng boses ni Ate Nila. "Debale! Mahal ko ang buhay ko kaya ako umalis. Good luck sa'yo, ha! Huwag ka lang mahuhulog sa amo natin at baka umuwi kang bangkay sa pamilya mo dahil sa asawa niya." Paalala niya.
Tumawa ako habang umiiling. "Naku, hindi po mangyayari iyon, Ate. Trabaho po ang hanap ko at wala po akong balak makipagrelasyon sa kahit na sino."
"Sinabi mo iyan, ha!" Mapang-asar niyang mungkahi. "Sige na, na-text ko na sa'yo ang address. Magkita na lang tayo."
Sinabi ko sa driver ang kanto na aming pagkikitaan at hindi nagtagal ay dumating na rin naman ako roon. Kinalikot ko ang aking cellphone para sana tawagan si Ate Nila at sabihing nandito na ako nang naunang tumunog ang aking cellphone sa tawag niya. At hindi na rin naman ako nahirapan pang hanapin siya dahil nang sandaling sagutin ko ang tawag ay nakita ko agad ang babaeng nakadaster na lumulundag sabay kaway at tawag sa pangalan ko.
Kumaway na rin ako at lumapit sa kanya.
"Ay, ang ganda-ganda mo naman pala!" Kumento niyang ikinahiya ko. "Medyo bata-bata pa! Kaya pa ng mga buto-butong maghabol ng mga chikiting na ipinaglihi yata sa shrews sa sobrang kukulit! Aba jusko, hindi napipirmi sa iisang lugar!" Hindi matigil si Ate Nila sa kadadaldal tungkol sa kanyang huling mga alaga habang naglalakad na kami papasok sa isang eskinita. "Pero huwag kang mag-aalala, kahit na makukulit iyon naiintindihan kong kailangan lamang nila ng atensyon. Kasi sa pagkakaalam ko, wala riyan ang kanilang ina at ang kanilang ama naman ay abala sa trabaho kaya bihira lang magkaroon ng oras sa mga bata." Mula sa kuwento niyang puro paghihirap ay napalitan ng lungkot ang kanyang mga mata.
"Uhm... Paano nga po pala ito, Ate? Tungkol sa..." Nahirapan pa akong ibahin ang topic dahil baka hindi pa siya tapos sa pagdadrama tungkol sa mga alaga niya.
Ngunit matapos kong sabihin iyon ay napatalon pa siya na ikinagulat ko.
"Ay, oo nga pala! Harujusko pagpasensyahan mo na at ang daldal!" Aniyang kumamot sa kanyang ulo. "Tungkol sa iyong mga dokumento naman..." Sa gitna ng aming paglalakad ay bigla siyang tumigil at binuksan ang pintuan, sumunod naman ako. "Magpapakilala ka bilang si Malaya Ruiz, ang aking pinsan na hahalili sa akin sa trabaho. Kumpleto na iyan, may barangay clearance o kung anu-ano pa. Para hindi ka na dumaan pa sa agency." Aniya sabay abot sa akin ng brown envelope.
Binuksan ko naman iyon at hindi ko mapigilang mapalunok. Maaaring mukha ko ang mga narito ngunit nagtataglay naman ng ibang pangalan. Ibang pagkatao.
"P-pero... Paano po kapag magduda sila? Hindi ba nila ako iba-background check gayong ang pinag-uusapan dito ay ang kaligtasan ng kanilang anak?" Nangunot ang noo kong tanong.
Bumuntong-hininga siya at pinakatitigan ako.
"Hindi iyan, masyado na silang desperado't desperada magkaroon ng tagapag-alaga ng mga bata para isipin pa iyon. Ang mahalaga ay kumpleto ka ng mga mahahalagang dokumento. Nakausap ko na rin naman ang pangunahing kasambahay roon at alam niyang ang aking pinsan ang hahalili sa akin kaya huwag ka ng mag-alala. Wala ka naman sigurong masamang balak sa mga bata ano?" Pinagtaasan niya ako ng kilay.
Nanlaki ang mata ko!
"Hala! Wala po, ah! Ilang taon na rin akong katulong sa ibang bansa at minsan na ring naging taga-alaga pero wala naman po akong ginawang masama!" I explained in horror. Afraid that she'll take back this offer because of what she is thinking of me.
"Mabuti." Seryoso niyang aniya. "Basta, ipapaalala ko lamang sa'yo, trabaho ang atupagin. Hindi ang ama. Mga bata ang bantayan, hindi ang ama. Mga bata ang aalagaan, hindi ang ama. Babayaran ka para sa pag-aalaga ng mga anak nila at hindi para sa kung anumang serbisyong iyong ibibigay." Makahulugang sinabi niya.
"Opo, Ate." Ngumiti ako, binibigyan siya ng kasiguraduhang hindi ako gagawa ng kahit anong kabulakbulan sa trabaho.
Pera na ito, eh. Ayaw kong maging bato. Kahit anong hirap man siguro ang trabahong iyon, kakayanin ko. Para sa pamilya ko. Pampagamot ni Mama. At mahirap? Ngayon pa ba ako susuko sa dami na ng napagdanaanan ko? Sisiw lamang ito. Nakasisiguro ako.
"Tayo na, ihahatid na kita sa pagtatrabahuhan mo nang makapag-umpisa ka na agad."
"NANDITO NA tayo, Malaya." Napukaw ang aking atensyon nang magsalita si Ate Nila kasabay ng pagbaba sa tricycle. "Iyan ang bahay ng mga Stevenson," imporma niya. Nang sandaling bumaba ako ay agad na nilukob ang aking puso ng kaba at sakit. Agad ang marahas na pagkalabog ng aking puso nang sandaling makita ang bahay na nasa aking harapan. Lumunok ako, tila naging tuod ang aking mga paa sa sementong aking kinatatayuan. "Huminahon ka, Malaya. Baka nagkakamali ka lang. Hindi naman siguro. Baka iba na ang nakatira riyan. Ilang tao na ang nakalilipas, baka hindi na sila ang may ari niya. Pero..." Nanlaki ang aking mga mata nang tingnan si Ate Nila na awang ang bibig na nakatingin sa akin! "A-ano nga ulit, Ate? Kaninong bahay po ito?" Nangatal ang aking mga labi."Stevenson. Bahay ng mga Stevenson." Marahan niyang sinabi at para iyong musikang paulit-ulit na nag-play sa utak ko. "Bakit? Ayaw mo? Pwede naman, naghanap ka ng ibang trabaho. Ngunit sinasabi ko sa iyo, Malaya, may makita ka man
||A WEEK LATER||ISANG buntong hininga ang aking pinakawalan habang tinatanggal ang aking relong pambisig. It's just 3 o'clock in the morning and I just came back home after my long week of business trip in Japan. My children is passed asleep and I didn't plan on checking them on their rooms because I might distorb their sleep if I do so. After removing my wrist watch I proceeded to the bathroom to have a cold shower so that I could sleep peacefully. Habang nasa ilalim ng malamig na shower ay halos ipukpok ko na ang aking ulo sa kaharap na dingding nang mag-flash na naman sa aking isipang ang pagmumukha ng babaeng iyon. Hindi dapat ako nababaliw, I swore to myself a long time ago that I will never be the same person again because of that bitch but fucking hell, here I am again. Wala na talaga siyang ibang ginawa kung hindi ang guluhin ang utak ko. Wala akong pakialam kung matagal na siyang patay, it's a good news for me though but after seeing that same face again—in a different pers
KINABUKASAN nang magising ako ay halos hindi ako magalaw sa sobrang sakit ng aking katawan. Hindi naman na ako bago sa mahihirap na trabaho pero ang energy ng mga batang ito ay iba. Pero hindi naman ako nagrereklamo, hindi ako magrereklamo. "Oh, ano? Kaya pa ba? Unang linggo pa lang 'yan, ha!" Tumatawang puna ni Annie nang makita akong namimilipit sa sakit. "Ano ba kasing pinaggagawa ninyo kahapon? Bakit kayo umakyat doon sa likod?" Kamot sa ulong tanong pa niya. "Eh, gusto kasi ni Irie na kumain ng star apple. May star apple naman sa ref pero ayaw niya raw niyon. Gusto raw niya iyong nasa puno pa dahil aniya, hindi na raw iyon fresh at may germs na raw!" Iling kong kuwento. "Kaya ayon, ako ang umakyat sa puno ng star apple gamit ang hagdan tapos nong pababa na ako, sabay nila iyong niyugyog kaya nahulog ako." Ngumiwi ako nang sinubukang bumangon. Awang lamang ang bibig ni Annie. "Pero ayos lang iyon, masaya naman sila, eh. Debale ng masakit ang katawan ko basta mapasaya lang ang
"WHERE is the twins?" I asked the head servant after she poured a coffee in my glass. "Nandoon po sa yaya nila!" Maligalig niyang sinabi. Kapagkuwan ay lumapit sa may gilid ko na parang may ibubulong. "In fairness sir ano, hindi pa siya nagre-resign pagkatapos ng mga pinanggagawa ng kambal sa kanya!" In the middle of reading the important documents, I shifted my weight to the other side so that I could listen to her nonsense stories. I put my thumb and forefinger on my jaw, as if thinking deeply, but the truth is, I am so engrossed in what she is going to tell me about that woman with my kids. "At ito pa sir!" She's gesturing her hands while talking. "Kahapon po, tinapunan siya ni Irie ng orange juice!" I massaged the bridge of my nose. This is just normal for my kid. "Pero alam mo ba 'yon, sir? Imbes na sigawan ang bata o hindi kaya paluin ang kamay o puwede ring umiyak na lang sa harapan ng mga bata kaya lang ang ginawa niya, umupo siya sa harapan ng bata at kalmado itong ngin
ANO kayang trip ng lalaking iyon at ginawa akong tagatimpla ng kape? Of course, hindi ako papayag na hindi iba ang bayad doon. Actually, palusot ko lang naman iyon para hindi na niya gawin but the brute really insisted it to the point na iibahin pa ang bayad sa pagiging yaya ko at personal na tagatimpla. Hays, mga mayayaman nga naman...At bilang isa akong dakilang mukhang pera, tatanggapin ko siyempre. Grasya na ang lumalapit, tatanggi pa ba ako? Speaking of which, tumunog ang aking cellphone. "Hello, magandang gabi po, Mama." Sagot ko sa tawag ni Mama. "Magandang gabi rin naman, Maya, anak..." Humugot siya ng buntong hininga at may kung anong ingay sa background akong narinig. "Ano kasi anak, ngayong may trabaho ka na... Pwedeng magpadala ka naman? Balita ko kasi, sa isang malaking mansyon ka nagtatrabaho. Sigurado akong malaki ang sahod mo riyan." Nakagat ko na lamang ang loob ng aking pisngi sa litanya ng aking ina. "At sabihin mo rin Ma na hindi pa nakakapagbayad ng tuition s
NANG makarating sa maid's quarter ay nag-inat-inat ako dahil naramdaman ko na ang pagod ng aking katawan. Nang masulyapan ang malinis na higaan ay kulang na lang magmakaawa sa akin ang likod kong humilata na. "Hi, Maya!" Si Annie na akala kong tulog ay humarap sa akin, hawak niya pa ang kanyang cellphone at napa-iling ako nang makita ang ka-video call. "Afam lang muna ako, ha? Rest ka na riyan. Alam kong hindi biro ang pinagdaanan mo sa buong maghapon dahil sa mga amo natin!" Ngumiti ako at tumango. Kahit gustuhin kong humilata na kaagad ay hindi ko ginawa. Ayaw kong matulog nang madumi, nakaka-estorbo ng panaginip. Kaya kumuha na lang ako ng bagong damit at towel sa aking bag at saka iyon dinala sa banyo. Doon na rin ako magbibihis nang sa ganoon ay paglabas ko, matutulog na talaga ako. At nang matapos maglinis ng katawan at mag-tooth brush, lumabas na ako ng banyo at inaantok na naglakad patungo sa aking double deck. Isang malawak na ngiti ang sumilay sa aking mga labi nang sa w
"NO! I don't want it! I don't want you!" Irie harshly splashed a water in my face when I attempted to wash her face. "Don't bath me! I can do it myself!" Sigaw niya sabay kuha ng sabon at basta na lang iyon itinapon sa mukha ko. Malaki ang sabon kaya sobrang sakit niyon sa mukha. Halos maiyak ako pero pinigilan ko at pinakalma na lang ang sarili. "Don't do that baby, okay? That wasn't nice to do." I calmly said. Trying to be friendly kahit ang sarap isako ng batang ito! Naku, naku, naku... Kung hindi lang talaga..."I don't care!" She yelled again. Aba, malditang bata talaga! "Baby, do you know that it is bad to shout? If you have something to say just please, say it calmly. Magkaharap lang tayo, oh, kung makasigaw ka parang nasa kabilang lupalop ng mundo naman ang kausap mo." Sambit ko na ikinagusot ng mukha niya, marahil ay hindi naintindihan ang iba kong sinabi."Stop saying nonsense, will you? You're really annoying! I hate you so much!" Namumula ng sigaw niya. "Why would I t
PAGKATAPOS ng tawag na iyon ay natulala ako saglit. Umagang-umaga pero ang lakas ko ay ubos na ubos na. Napahilamos na lang ako sa aking mukha at pinunasan ang kagigising pa lang na pagmumukha. Ayos ah, magkahalong sakit sa katawan at puso ang almusal ko. Puwede nang hindi kumain ng kanin! Magaling! "Oy! Napano ka naman diyan?" Untag ni Annie sa akin. Kababangon lang at sabog pa ang buhok. "Umagang-umaga parang pinagsakluban ka ng lupa, ah? May problema? Ano? Pera?" Sunud-sunod niyang tanong. Umiling ako at ngumiti sa kanya at saka tumayo. Sisimulan ang umagang ganoon ang bungad. Hindi na dapat ako nagtaka pa, iyon palagi ang bukambibig nila kapag hindi ko nabibigay ang gusto nila.As usual, maingay na naman ang maid's quarter dahil sa bunganga ng mayordoma. Ewan ko ba, hindi nauubusan ng sasabihin. Tumitikom lang yata ang bibig nito tuwing natutulog. Kasi maging sa pagkain ay maingay. "Bilisan ninyo! Dapat ay malinis lahat ng makikita ko!" Suplada niyang pinagdududuro ang mga kas