Nakangiting tinitigan ko ang aking sarili sa harap ng salamin. Nakasuot lang ako ng tipikal na pantalon at puting t-shirt. Itinali ko na lang ang aking buhok dahil hindi naman ako masyadong mahilig na ilaylay ang buhok ko dahil sa mahaba ito at mainit sa pakiramdam. Ayoko namang pagupitan dahil
baka magtampo.
Hindi na ako nagpaligoy-ligoy pa at nagmadali na akong bumaba para naman makapagluto na dahil gising na rin ang iba. Hindi pa naman ako nakakapagbayad ng upa dahil wala pa akong trabaho, kaya bilang ganti ay ako na ang kumikilos sa gawaing bahay. Hindi rin naman ako nag-iisa dahil kasama ko lagi si Jona. Dalawang linggo din kasi siyang suspended dahil sa pagtusok niya ng tinidor sa isang costumer na sinasayawan niya noon, hinipuan daw siya sa bandang ibaba niya kaya niya iyon nagawa. Hanggang sayaw lang naman daw siya at kung kailangan talagang gawin ang bagay na ayaw niyang mangyari, ay doon niya lang ginagawa. Kaya pala panay ang pagpapaalala niya sa akin kapag may mga lalaking lumalapit sa akin.
"First day mo sa work?" nakangiting tanong sa akin ni Ella na mukhang kagigising lang.
Tumanggo ako saka siya sinabayan sa paglalakad. "Oo, e. Sana mabait sila roon 'no?" tanong ko saka siya tumawa.
"Sana lang talaga. Maraming pogi roon dai, siyempre mga engineer ang nagtatrabaho roon. Ang daming mga fafa." Nagtatatalon na niyakap niya pa ako kaya ako natawa.
Hanggang sa nakapunta na ako ng kusina at nandoon na nga ang iba ka kumakain, pati si Jona na agad na naglapag ng plato sa puwesto ko.
"Galingan mong mag-mop doon, ah. Kailangan kumintab ang sahig, para ma-promote ka agad," sabi ni Maylene sa akin na tinapik pa ang puwetan ko.
Sobrang babait nila sa akin dahil naranasan daw nila ang mga bagay na ginagawa ko ngayon. Ganito din daw sila noon at sana raw ay hindi ko na sila magaya dahil baka hindi ko sikmurain. Sa totoo lang ay hindi ako sang-ayon sa mga gano'ng bagay lalo na't dignidad nila ang natatapakan.
Pero kailangan nilang mabuhay. Minsan, hindi nakukuha ng isang dasalan ang lahat ng pangangailangan mo. Iyon ang natutuhan ko sa kanila sa araw-araw na nakakasama ko sila.
"Kung anong pinagawa nila sa 'yo, gawin mo na lang. Kung tingin mo may maling mangyayari, umiwas ka na agad," pagpapaalala sa akin ni Rizza na medyo masungit sa kanilang lahat.
"At saka huwag kang papadala sa mga ngiti ng mga engineer na 'yan, gago 'yong isang costumer ko, hindi man lang ako binayaran ang puking*na," inis na sambit ni Klea, na nakatutok pa sa akin ang tinidor.
Hindi ko mapigilang matawa dahil sa sobrang dami nilang sinasabi na hindi ko Alam kung magagawa ko pa ba kapag naroon na ako. Ilang araw na hindi umuuwi si Ate Calli dahil sa pinuntahan nila sa ibang lugar, hindi naman daw ako dapat na mag-alala dahil gano'n naman daw parati si Ate noon.
Inubos ko na lang ang aking pagkain at saka nagpaalam na umalis. Ang tanging dala ko lang ay ang envelope ko at si Jona na panay ang pagpapaalala sa akin kung anong gagawin ko at kung anong numero ang tatawagan kung sakaling magkaproblema.
"E, basta ikaw ang bahala. Kung nagbago ang isip mo tawagan mo agad ako para masundo kita," sabi nito na agad kong kinawayan dahil nakita ko na si Ma'am Alora.
"Ingat sa daan. Salamat Jona!" Kaway ko saka naglakad palapit sa babang nakangiti sa akin.
"Maaga ka sa usapan ah, good thing. Ahm, puwede ka na palang magsimula at hindi ka na nila kakausapin— Ally, here's Jona. Siya 'yong sinasabi ko sa 'yo, ikaw ng bahala sa kaniya, okay?" malambing na sabi ni Ma'am Alora, at saka bumaling sa akin. "Don't worry, kilala ko siya. Mauuna na ako, bye!"
Hindi ko na nagawang magpaalam dahil sa biglaang paglapit sa akin no'ng Ally, na tinutukoy niya. Napangiti ako at bahagyang tumikom dahil mukha siyang masungit. Ngunit inabot niya sa akin ang isang clip na parang may perdible.
"Ikabit mo 'yan sa dibdib mo para makilala ka agad. Kailangan na talaga namin ng mga kagaya mo dahil kulang na kami, sobrang dami ring kalat lalo na taas. Ililibot naman kita rito para maging pamilyar ka. At saka, huwag kang matatakot dito, mababait naman sila. Lumaki ka sa probinsya, ano?" pagtatanong nito saka ako ngumiti dahil naging maamo ang kaniyang itsura.
Akala ko talaga ay masungit siya.
"Ah, oo. Ngayon lang ako nakapunta rito sa Maynila."
"Pero nakakaintindi ka ng Ingles, 'di ba?"
"Oo naman. Bakit? Kailangan ba ingles ang gagamitin ko rito?" pagtataka ko na ikinatawa niya nang kaunti.
"Hindi naman. May mga englisyero kasi rito. Baka mamaya bigla kang utusan o ano. Dahil kaunti lang naman tayo, all around ang gawin mo. Sa ngayon nagpupunas ka lang ng mga dingding sa taas dahil gawa iyon sa salamin, tapos mag-ma-mop ka rin sa isang buong floor. Dagdag trabaho nga lang kapag inutusan ka ng mga tao rito, kailangan gawin mo agad," mahabang litanya niya sa akin kaya ako napatango.
Mukhang kaya ko naman pala. Kaso nakakatakot lang dahil baka bigla akong pagalitan eh, bago pa lang naman ako, at hindi ko alam ang pasikot-sikot dito.
Sinimulan niyang sabihin sa akin kung anong floor ang kadalasang marumi, at habang iniikot niya ako ay may dala na rin kaming gamit at ginagaya konang ginagawa niya na kaya ko naman. Nanginginig nga lang ang kamay ko dahil pasmado ako at isa pa ay nakakalula dahil para lang akong nasa mall.
Ngayon ko lang nalaman na ito ang kumpanya kung saan halos lahat ng engineer ay naka-base rito. Muntikan na raw kasi itong bumagsak kaya kinailangang magbawas ng tauhan at ngayong okay na sila ay doon naman daw walang nag-apply sa kanila. Kaya maswerte ako kahit papaano.
"Okay na ako rito. Natandaan ko naman kung saan ako didiretso pagtapos ko rito. Salamat ulit," ngiting sabi ko saka niya ako nginitian.
Magsasalita pa sana siya pero tinawag siya no'ng babaeng galing sa kaniyang cubicle na halos ang daming mga papel. Dinala ko na ang mga gamit ko gaya ng mop at ang tinutulak na maliit na bagay kung nasaan ang tubig. Hindi ko maiwasang mamangha dahil sobrang tahimik dito, lalo na't umaga pa kaya kaunti lang din ang tao, madalas na marami raw ang tao rito kapag tanghali, kaya mas maiigi raw na malinis na ang bawat floor bago dumating ang iba.
Naka-assign ako sa 12th hanggang 15th floor, dito sa main building. Kapag wala namang dapat na punasan ay nagwawalis na lang ako ng mga alikabok. Hindi rin naman mainit dito dahil sa aircon sa buong building. Natapos ko ang 12th hanggang 14th floor nang maayos, nakasalubong ko pa noon si Lily, na pinuri pa ako dahil mukhang kaya ko na raw.
Kaya gumamit ako ng elevator para makaakyat sa 15th floor, malapit na kasing magtanghali at break time na ng iba at baka magsidatingan ang ibang mga galing sa site. Nang magbukas ang elevator ay bumungad sa akin ang tahimik na hallway. Mahaba ang hallway na iyon at sobrang laki ng lawak ng isang kwarto bago mahanap ang pinto nito.
Isa raw ito sa mga conference floor.
"Ang dumi naman," bulong ko dahil sa mga bakas ng paa at putik na mahahalata kapag tinitigang mabuti.
Imbes na magreklamo ay ginawa ko ang dapat na trabaho ko, sobrang dinidiinan ko talaga ang pagkuskos para mawala ang mga dumi. Kapag lumilipas ang limang minuto na paniguradong tuyo na ang tiles ay winawalisan ko agad dahil baka may makakita ng kalat doon.
Nasa dulo naman na ako ng floor kung saan kitang-kita ang ibang mga gusali. Ngunit sa takot na baka may makakita sa akin dito ay nagmamadaling binasa ko ang mop saka ibinagsak sa tiles at kinalat iyon sa sahig dahilan kaya kumintab ay namuti iyon. Ngunit gano'n na lang ang pag-atras ko nang bumukas ang pinto sa mismong aking gilid at dapat ko sana siya haharangan nang bigla itong sumalampak sa sahig.
"D*mn!" sabi nitong nakahawak na sa kaniyang balakang kaya ako napa-upo sa sahig para sana alalayan siya ngunit may mga lumapit sa aming mukhang katrabaho niya.
"S-Sorry po, sir—"
"Anong klaseng trabaho ba 'yan?" mataas na tono na sabi ng isang babaeng matangkad kaya ako napayuko.
Hindi ko matingnan ang mga tao sa harapan ko dahil sa panginginig ng aking katawan. Hindi ako sanay na napapagalitan lalo na't hindi ko siya kilala. Baka saktan nila ako.
"Hindi naman kasalanan ni Ate. Pasensya ka na Miss— Ada, ah? Huwag mo na lang siguro babasain nang sobra 'yong mop—"
"Sorry po, hindi na po mauulit," bulong ko saka nagmamadaling kinuha ang mop sa tabi nila at pinilit na pinapakalma ang sarili dahil sa pantutubig ng aking mga mata.
"Whatever! Palibhasa'y baguhan, kaya ganyan. Dapat sila Noel ang nag-aasikaso rito," sabi ng babae habang naglalakad palayo sa puwesto kong nakayuko pa rin habang nakikita ang mga paa ng iba na nagsisilakad na palayo roon.
Mabilis kong pinunasan ang luha ko nang mapansin kong wala ng taong lumalabas sa pintong iyon saka ko kinuha ang mop. Pero hindi pa ako nakakapagpunas muli ng sahig nang makita ko ang dalawang lalaki sa likuran ko.
"Are you crying? It's not your fault, okay? I'm sorry," kalmadong sabi ng lalaking nadulas na mukhang pamilyado na dahil sa itsura nito.
Tumango lang ako dahil hindi ko kayang magsalita sa harapan nila.
"Engr: Andrada, let's go!" sigaw ng babaeng halos nagpahiya sa akin kanina.
Walang salitang iniwan nila ako roon at saka ako nagpasiyang ipagpatuloy ang ginagawa ko.
Ang malas ko. Unang araw ko pa lang sa trabaho palpak na agad ako. Hindi ko naman alam na may tao pala roon. Nakakainis lang dahil sa mga taong imbes na sabihan ng tama kaming nagkakamali, ang dami pang sinasabi.
"Okay! Tapos na ako!" masayang sabi ko nang sa wakas ay malinis na ang buong floor sa pinakataas. Inayos ko na ang mga gamit para makababa na ngunit hindi ko maiwasang matakot, dahil ngayon ko lang nakita na ako na lang ang tao sa floor na ito. Mas lalo akong napakapit nang magpatay ang ilaw dahilan para wala akong makita. Pinilit kong kapain ang selpon ko na keypad lang at saka nagmadaling binuksan ang flashlight. "May tao ba riyan? Nandito pa po ako," nangangatal na sabi ko habang dahan-dahang naglalakad sa kahabaan ng hallway. Sanay ako sa madilim, pero natatakot ako sa mga naiisip ko na baka may makita akong kung ano, o kaya baka sarado na ang kumpanya at hindi ako makalabas. Pinilit kong lakasan ang loob ko para lang makarating sa gitna at gumamit ng elevator. Iyon nga lang ay baka hindi 'yon gumana dahil walang kuryente rito sa itaas. Ngunit gano'n na lang ang paghinto ko sa paglalakad nang marinig ko ang pagsara ng pinto malapit sa aki
Halos kalahating buwan din ang lumipas, normal naman ang mga nangyari. Medyo kilala na rin ako ng mga taong nasa mataas na floor dahil doon ako nagtatrabaho, kaya mas malaki ang tyansa na madalas nila akong utusan na hindi naman masyadong nadadamay ang trabaho ko. Naging mabait naman sa akin ang iba, 'yon nga lang ay grabe naman magsalita ang ibang mga babae roon kapag nagkakamali ako o 'di kaya'y naguguluhan. Buti pa 'yong mga lalaki, mababait sa akin, parang salungat sa mga sinasabi nila Jona. Napangiti na lang ako nang maibigay ko na ang kape sa mga kaibigan ni Ma'am Alora, ako na rin kasi ang madalas na utusan ni Ma'am Alora, at siya pa ang nagtatanggol sa akin, sobrang bait niya at minsan ay nagkukwento pa siya tungkol sa kaniyang buhay. "Salamat, Ada, kumain ka na rin," ngiting sabi nito na tinanguan ko. "Sige po. Una na po ako, sir," pagpapaalam ko saka umalis sa harapan nila. Marami kasi ang nag-over time dahil may mga meeting pa sila,
Wala sa sariling nginunguya ko ang sabaw na hindi naman dapat. Nakurot ko pa nang kaunti ang aking pisngi dahil napapadalas ang aking pagiging tulala. Inis na ibinaba ko ang kutsara at saka muling tinitigan ang sarili sa kaharap kong baso kung saan kitang-kita ko ang aking repleksyon. Bakit ko ba kasi naiisip 'yong kanina?! Dapat kasi hindi na ako pumunta roon, e. Hindi pa naman ako mabilis makalimot sa mga nakikita ko sa paligid ko. Pero ewan ko ba, wala naman akong dapat na pakialam sa ginagawa nila ate kanina pero naaapektuhan ako. May kung ano sa akin na para akong kasama roon."Ada, nandito na ako," isang boses na nagmumula sa sala kaya ako napa-angat ng tingin. Hindi ko alam kung bakit una kong tiningnan ang suot ni Jona, kahit na madalas naman niyang suot iyon. Tumaas ang kilay niya kaya ako napangiti at ininom agad ang sabaw na niluto ko kanina. "So anong ginagawa mo kanina sa club? Ayan Ada, ah!" Panlalaki nito ng kaniyang ma
Halos hindi ako makapagsalita dahil sa mga kuwento ni Jona sa akin tungkol kay Emy, na buntis nga ito dahil sa kung sinong lalaking nakasama niya. Walang ideya si Emy dahil marami siyang lalaking nakakasama at aminadong lasing minsan sa tuwing nangyayari ang bagay na iyon. Hindi ko maiwasang maawa kay Emy, normal na pala iyon sa kanila na may nabubuntis at kung minsan ay winawakasan nila ang buhay ng bata. Hindi ko alam kung may buhay na ba ang dugo. Kaya ipinaglalaban nilang ayos lang sa kanila na ipalaglag iyon, dahil wala pa namang muwang at alam.Ang hirap malaman kung ano nga ba ang totoo. Hindi ko alam kung saan makikinig dahil parehas na mayroong dahilan. "Basta, huwag na tayo mangi-alam, okay naman na, e. Nakapagdesisyon na siya, malalaki na tayo Ada, e, kaya alam na natin ang tama sa mali. Alam na natin kung anong pipiliin natin, kung mangyari man ang bagay na hindi naman sinasadya, pananagutan pa rin natin iyon, kasi involve tayo, e," mahabang
Tahimik lang akong kumakain ng tinapay habang nasa daan. Maaga kaming pinauwi dahil malakas ang bagyong paparating, at isa pa ay ang mga tao sa kumpanya ay nasa site nila mula bukas kaya wala naman daw kaming gagawin. Pero bawas sweldo nga lang kami. Wala akong pasok bukas, hindi ko tuloy alam kung saan ako kukuha ng pera. Sa ilang buwan na pananatili ko rito ay talaga ngang mahirap maghanap ng trabaho at kahit pagiging katulong ay hindi madali. Nang matanaw ko na ang bahay ay napansin ko roon si Leni na nagwawalis, siya 'yong babaeng bihira ko lang makita rito dahil kadalasan ay umuuwi siya sa pamilya niya. Napalingon ito sa akin at saka ngumiti. Tahimik lang siya pero ang ganda niya, hindi nakakasawang tingnan ang mukha niya, samantalang si Jona maririndi ka dahil sa boses na paulit-ulit. "Ang aga mo ngayon?" Inilapag nito ang hawak niyang plastik sa lapag. "Ah, oo nga e. Pati na rin ata bukas," sagot ko saka siya umiling. "Pasok na ako, ah,
Agad kong inilapag ang walis at saka naghilamos ng mukha. Halos nakaramdam lang ako ng ginhawa sa mukha nang mabuhusan ko iyon ng tubig. Tanghaling tapat ngayon kaya napakainit, ang ibang floor kasi ay hindi bukas ang aircon dahil wala namang tao. Sobrang kaunti lang. Sobrang bilis ng panahon, puro half day na lang kami at mas lalong naghigpit dahil sa pagnanakaw na nangyari sa loob ng kumpanya, isa lang daw sa mga staff dito ang nagnakaw dahil kabisado ang mga lalagyan, e, hindi ko nga alam kung saan nangyari ang nakawan dahil nandito ako sa parking lot noon, nadamay pa kami dahil may mop doon sa gilid ng cabinet kung saan may nawalang importanteng papeles at pera. Kaya mas lalong naghigpit at mababa ang suweldo. Napangiti pa ako nang maalala ko na pinagtanggol ako nila Sir Valera dahil isa ako sa tinuro ni Ma'am Sunny. Mabuti na lang at dumating si Ma'am Alora para sabihin na buong araw ko siyang kasama noong mangyari iyon, hindi ko talaga alam kung b
Naalimpungatan na lang ako dahil sa sobrang liwanag. Una pang bumungad sa akin ay si Jona, na titig na titig sa akong mukha kaya ako mas napaurong. Medyo masakit ang likuran ko kaya hindi ako masyadong makagalaw. "Ada? Naririnig mo kami?" mahinang sabi nito ngunit hindi ako sumagot. Naririnig ko naman sila. Pero ayoko lang na kumilos dahil sobrang sakit talaga ng katawan ko. Sinabunutan ba naman ako at kinaladkad na halos umalis na ang kaluluwa ko. Hindi rin ako sanay sa gano'n. Ayoko talaga ng gulo. Nanatili akong tikom at napansing nasa kwarto na ako, sa bahay mismo. Kitang-kita ko ang mukha ni Jona na alalang-alang at hinahawakan pa ang aking kamay. Bigla namang bumukas ang pinto at si Ate Calli ang bumungad doon. "Ano na? Maayos na ba siya? Kilala mo pa ba kami Ada?" tanong ni Ate Calli na nginitian ko nang kaunti. Nahilo lang naman ako kanina. Dala na rin kasi ng init ng panahon kaya siguro gano'n. "O-Okay lang po ako,
Halos magbalat na ang sarili kong mga daliri dahil sa kanina ko pang pagkukurot dito. Kanina pa ako titig na titig kay Ate Calli na lakad nang lakad at ang ibang mga katrabaho kong isa-isang nag-aalis ng make-up sa mukha nila. Ala-singko na sila naka-uwi at mabuti na lang ay nakatulog na ako at nakapag-alarm na rin. "Nasisiraan ka na ba Ada? Ayokong isugal kita roon dahil hindi kita masubaybayan kapag naroon ka na. Ayokong sisihin mo ako o ng mama mo kapag may nangyaring masama sa iyo," seryosong saad ni Ate sa akin na ikinasandal ko na lang. Desisyon ko naman iyon, e. Sure na talaga ako, wala na rin naman akong malalapitan at walang-wala na talaga. Bahagya akong tumango at ngumiti. "Gusto ko po talaga ate, kailangan ko na kasi, e," seryosong sabi ko saka siya tuluyang naupo. Kitang-kita ko ang pagbuntonghininga ni ate, para bang ayaw niya akong ipasok dahil nga kasi bago pa ako at baka may mapahamak pa. Pero uunahin ko pa ba iyon? Kailangan k